داکر هاب (Docker Hub) چیست و چه کاربردی دارد؟

هر جا صحبت از اجرای سریع، اشتراک‌گذاری آسان و توسعه یکپارچه اپلیکیشن‌ها باشد، داکر هاب حرف اول را می‌زند. در فرایند توسعه و استقرار نرم‌افزار، داکر هاب نقش مهمی ایفا می‌کند. با استفاده از این پلتفرم، می‌توان به‌سرعت به هزاران تصویر آماده دسترسی داشت، ایمیج‌های اختصاصی ساخت، آن‌ها را در پروژه‌های CI/CD به‌کار گرفت و در مقیاس‌های مختلف مستقر کرد. علاوه بر برنامه‌نویسان، از تیم‌های کوچک استارتاپی گرفته تا شرکت‌های بزرگ فناوری، همه از داکر هاب برای مدیریت تصاویر نرم‌افزاری خود استفاده می‌کنند. قابلیت‌هایی مانند کنترل سطح دسترسی، خودکارسازی فرایندها و پشتیبانی از معماری‌های مختلف، باعث شده این پلتفرم به یکی از ابزارهای پایه‌ای در توسعه نرم‌افزارهای کانتینری تبدیل شود. اگر شما نیز جز افرادی هستید که هنوز درباره داکر هاب اطلاعات چندانی ندارید، با این مقاله آموزشی از وب سایت داکر همراه باشید.

داکر هاب چیست؟

داکر هاب (Docker Hub) یک پلتفرم مبتنی بر فضای ابری است که برای ذخیره، مدیریت و به‌اشتراک‌گذاری ایمیج داکر طراحی شده است. این سرویس که توسط شرکت Docker Inc توسعه یافته، به‌عنوان مهم‌ترین Container Registry در اکوسیستم داکر شناخته می‌شود و به کاربران اجازه می‌دهد تصاویر نرم‌افزاری را در قالب کانتینر در یک مخزن متمرکز نگهداری کنند. در داکر هاب، کاربران می‌توانند انواع ایمیج را در قالب مخازن عمومی (Public Repositories) یا مخازن خصوصی (Private Repositories) منتشر کنند. مخازن عمومی برای استفاده عموم قابل دسترسی هستند و بیشتر برای انتشار تصاویر متن باز (Open Source) استفاده می‌شوند. در مقابل، مخازن خصوصی برای استفاده داخلی در سازمان‌ها یا پروژه‌های شخصی در نظر گرفته شده‌اند و امکان کنترل دقیق دسترسی به تصاویر را فراهم می‌کنند.

یکی از ویژگی‌های مهم داکر هاب، امکان مدیریت ایمیج داکر (Docker Image Management) است. کاربران می‌توانند تصاویر مختلف را در قالب نسخه‌های متنوع ذخیره و با استفاده از تگ‌ها دسته‌بندی کنند. همچنین امکان اشتراک‌گذاری ایمیج داکر با تیم‌ها یا در محیط‌های توسعه وجود دارد که به هماهنگی و سرعت عمل در پروژه‌ها کمک می‌کند. از نظر ساختار، داکر هاب را می‌توان یک داکر ایمیج ریپازیتوری (Docker Image Repository) یا همان مخزن ایمیج داکر در نظر گرفت. این مخزن، بخش اصلی پلتفرم داکر ایمیج پلتفرم (Docker Image Platform) را تشکیل می‌دهد و به کاربران این امکان را می‌دهد که عملیات ساخت ایمیج (Build)، آپلود (Push) و دانلود (Pull) را به‌سادگی انجام دهند. داکر هاب به‌عنوان بخشی از زیرساخت Docker Inc، نقش مهمی در توزیع و نگهداری تصاویر دارد و یکی از اصلی‌ترین ابزارها برای اجرای فرایندهای توسعه مدرن مبتنی بر کانتینر است.

منظور از مخازن عمومی (Public Repositories) در داکر هاب چیست؟

یکی از مفاهیم پایه‌ای در درک عملکرد داکر هاب، آشنایی با نوع مخازنی است که تصاویر داکر در آن‌ها ذخیره می‌شوند؛ به‌ویژه مخازن عمومی که نقش مهمی در اشتراک‌گذاری گسترده ایفا می‌کنند. مخازن عمومی در داکر هاب فضایی برای ذخیره و اشتراک‌گذاری ایمیج داکر هستند که همه کاربران به آن‌ها دسترسی دارند. هر کسی می‌تواند این تصاویر را مشاهده کرده و با استفاده از دستور docker pull روی سیستم خود دانلود کند. این مخازن معمولا برای پروژه‌های اپن‌سورس، ابزارهای توسعه و نرم‌افزارهای عمومی استفاده می‌شوند. بسیاری از توسعه‌دهندگان نسخه‌های رسمی برنامه‌های خود را در قالب public images از طریق داکر هاب منتشر می‌کنند. داکر هاب به‌عنوان یک داکر ایمیج ریپازیتوری عمومی، در توزیع گسترده ابزارها و کتابخانه‌ها، به‌ویژه در محیط‌هایی مانند Kubernetes نقش مهمی دارد. با این حال، باید توجه داشت که تمام محتوای بارگذاری‌شده در مخازن عمومی برای همه قابل مشاهده است؛ بنابراین در صورت نیاز به حفظ حریم خصوصی یا امنیت، بهتر است از مخازن خصوصی استفاده شود. 

منظور از مخازن خصوصی (Private Repositories) در داکر هاب چیست؟

مخازن خصوصی در داکر هاب فضایی برای ذخیره‌سازی ایمیج داکر هستند که فقط برای کاربران مجاز قابل مشاهده و استفاده‌ هستند. برخلاف مخازن عمومی که به‌صورت آزاد در دسترس قرار دارند، این مخازن برای نگهداری اطلاعات حساس، کدهای اختصاصی و نسخه‌های تجاری نرم‌افزار به‌کار می‌روند. در پروژه‌های سازمانی، استفاده از private repositories امکان کنترل دقیق دسترسی، حفظ امنیت و مدیریت حرفه‌ای‌تر ایمیج‌ها را فراهم می‌کند. کاربران می‌توانند به‌صورت ایمن اقدام به ساخت، نسخه‌بندی و آپلود ایمیج در داکر هاب کنند و با استفاده از قابلیت‌هایی مانند Access Controls و Access Tokens، سطوح دسترسی را مدیریت کنند. مخازن خصوصی معمولا در کنار سرویس‌هایی مانند GitHub Container Registry یا Amazon ECR برای پیاده‌سازی استراتژی‌های DevOps و استقرار خودکار در محیط‌های CI/CD مورد استفاده قرار می‌گیرند. لازم به ذکر است که در نسخه رایگان داکر هاب، تعداد محدودی مخزن خصوصی ارائه می‌شود و برای استفاده بیشتر، نیاز به ارتقاء به پلن اشتراکی وجود دارد.

حالا که با دو نوع اصلی مخزن در داکر هاب آشنا شدیم، بد نیست نگاهی کلی‌تر به مجموعه ویژگی‌ها و امکانات این پلتفرم بیندازیم.

ویژگی‌های داکر هاب

داکر هاب مجموعه‌ای از قابلیت‌های کاربردی را در اختیار توسعه‌دهندگان، تیم‌های فنی و سازمان‌ها قرار می‌دهد. این ویژگی‌ها باعث می‌شوند که مدیریت و انتشار ایمیج داکر با سرعت، امنیت و کارایی بیشتری انجام شود. مهم‌ترین ویژگی‌های داکر هاب عبارت‌اند از:

• مخازن عمومی و خصوصی

امکان ایجاد مخزن داکر هاب به‌صورت عمومی یا خصوصی وجود دارد. مخازن عمومی برای اشتراک‌گذاری آزاد تصاویر و مخازن خصوصی برای محافظت از اطلاعات حساس طراحی شده‌اند.

• مدیریت کامل ایمیج داکر

کاربران می‌توانند تصاویر مختلف را ایجاد، نسخه‌بندی، تگ‌گذاری و به‌روزرسانی کنند. مدیریت ایمیج داکر در این پلتفرم ساده و متمرکز است.

• آپلود و دانلود سریع ایمیج

با استفاده از دستورات docker push و docker pull می‌توان ایمیج را به مخزن ارسال یا از آن دریافت کرد.

• پشتیبانی از Multi-architecture Images

داکر هاب از ایمیج چند معماری پشتیبانی می‌کند، بنابراین می‌توان یک ایمیج را برای معماری‌های مختلف (مثل amd64 و arm64) به‌صورت یکجا منتشر کرد.

• ساخت خودکار تصاویر (Automated Builds)

این قابلیت به کاربران اجازه می‌دهد تا از طریق اتصال به GitHub یا Bitbucket، تصاویر را به‌صورت خودکار از روی سورس‌کد بسازند.

• تریگرهای ساخت (Build Triggers)

امکان تعریف شرایطی برای اجرای خودکار فرایند ساخت ایمیج هنگام تغییر در کد منبع وجود دارد.

• وب‌هوک‌ها (Webhooks)

داکر هاب می‌تواند هنگام اعمال تغییر در مخزن، اعلان‌هایی برای سرویس‌های دیگر ارسال کند تا عملیات بعدی (مثلا استقرار در سرور) انجام شود.

• کنترل دسترسی (Access Controls)

مدیریت دسترسی کاربران با استفاده از سطح‌بندی و توکن‌های دسترسی انجام می‌شود. این ویژگی برای امنیت در پروژه‌های تیمی ضروری است.

• حساب‌های سازمانی (Organization Accounts)

تیم‌ها و سازمان‌ها می‌توانند اعضای خود را با دسترسی‌های مختلف تعریف و مدیریت کنند.

• محدودیت‌های نرخ (Rate Limits)

برای کنترل منابع، داکر هاب میزان مشخصی از دانلود روزانه را برای کاربران تعیین می‌کند، به‌ویژه در حساب‌های رایگان.

• سیاست نگهداری تصاویر (Image Retention Policy)

در مخازن رایگان، تصاویری که برای مدت طولانی استفاده نشوند، ممکن است حذف شوند. این سیاست به بهینه‌سازی منابع کمک می‌کند.

• رابط خط فرمان (Docker Hub CLI)

این ابزار به کاربران کمک می‌کند تا بدون نیاز به رابط گرافیکی، از طریق ترمینال با مخازن تعامل داشته باشند. با شناخت قابلیت‌های داکر هاب، اکنون نوبت آن است که بدانیم این پلتفرم چگونه در عمل مورد استفاده قرار می‌گیرد.

داکر هاب چگونه کار می‌کند؟

داکر هاب به‌عنوان یک سرویس ابری، ارتباط مستقیم با ابزار داکر در سیستم کاربر برقرار می‌کند. کاربران می‌توانند با ساخت حساب کاربری، وارد این پلتفرم شوند و ایمیج داکر را از طریق خط فرمان ایجاد، مدیریت، آپلود و دانلود کنند. عملکرد کلی داکر هاب به این صورت است که ابتدا یک تصویر (Docker Image) روی سیستم ساخته می‌شود و سپس از طریق دستور docker push در مخزن داکر هاب آپلود می‌‌شود. سایر کاربران یا سیستم‌ها نیز می‌توانند با استفاده از دستور docker pull آن تصویر را دانلود و استفاده کنند. در ادامه به بررسی و آموزش برخی اقدامات مهم که می‌توان با داکر هاب آن‌ها را انجام داد، می‌پردازیم.

۱- ایجاد حساب کاربری در داکر هاب

برای استفاده از مخازن داکر هاب، ابتدا باید یک حساب کاربری ایجاد شود:

1. به وب‌سایت hub.docker.com مراجعه کنید.
2. گزینه Sign Up را انتخاب کرده و یک نام کاربری، ایمیل معتبر و رمز عبور تعیین کنید.
3. پس از تایید ایمیل، حساب شما فعال خواهد شد و می‌توانید وارد داشبورد خود شوید.

۲- ایجاد و مدیریت مخازن ایمیج داکر

پس از ورود به حساب کاربری، می‌توانید مخازن (Repositories) جدید ایجاد و آن‌ها را مدیریت کنید:

1. در داشبورد، گزینه Create Repository را انتخاب کنید.
2. نام مخزن را مشخص و نوع آن را (عمومی یا خصوصی) انتخاب کنید.
3. می‌توانید توضیحاتی برای مخزن وارد کرده و در صورت نیاز، تنظیمات پیشرفته مانند دسترسی اعضای تیم را انجام دهید.

کاربر این امکان را دارد که توضیحات ایمیج را ویرایش کند، نسخه‌ها را حذف نماید، تاریخچه تغییرات را مشاهده کند و سطوح دسترسی سایر اعضای تیم را تنظیم کند.

۳- انجام عملیات Pull و Push در داکر هاب

بعد از ساخت مخزن، می‌توانید ایمیج خود را در آن آپلود یا از آن دانلود کنید:

• برای آپلود تصویر به داکر هاب از دستور زیر استفاده می‌شود:

 docker push username/repository:tag

• برای دانلود تصویر از داکر هاب، از دستور زیر استفاده می‌شود:

 docker pull username/repository:tag

اطمینان از لاگین بودن در حساب داکر با دستور docker login ضروری است. عملیات push و pull در داکر هاب، پایه اصلی توزیع ایمیج‌ها است و از آن در اکثر فرایندهای CI/CD و Kubernetes استفاده می‌شود.

۴- استفاده از رابط خط فرمان داکر هاب (Docker Hub CLI)

داکر CLI امکان مدیریت و تعامل مستقیم با داکر هاب از طریق ترمینال را فراهم می‌کند. با استفاده از دستورات CLI می‌توان عملیات‌هایی مثل ورود، برچسب‌گذاری، ساخت، push، pull و حذف ایمیج‌ها را انجام داد. این ابزار برای کاربران حرفه‌ای و اسکریپت‌نویسی بسیار کاربردی است.

۵- آموزش ساخت ایمیج و آپلود در داکر هاب

برای ساخت یک تصویر داکر و بارگذاری آن در مخزن، مراحل زیر انجام می‌شود:

1. ابتدا فایل Dockerfile را در دایرکتوری پروژه خود ایجاد کنید.
2. تصویر را با دستور زیر بسازید:

 docker build -t username/repository:tag

1. وارد حساب داکر شوید.
2. تصویر را در داکر هاب آپلود کنید:

docker push username/repository:tag

با این مراحل، ساخت ایمیج داکر و آپلود آن در مخزن داکر هاب کامل می‌شود. تصویر موردنظر حالا می‌تواند در سیستم‌های دیگر یا در محیط‌های Kubernetes و CI/CD مورد استفاده قرار گیرد.

زمانی با نحوه کار داکر هاب بیشتر آشنا خواهید شد که بدانید این ابزار چه کاربردهایی دارد؛ برای این منظور و آشنایی با کاربردهای آن، در ادامه به بررسی جامع کاربردهای داکر هاب خواهیم پرداخت؛ پس با ما همراه باشید.

کاربردهای داکر هاب

داکر هاب در بیشتر مراحل ساخت و راه‌اندازی نرم‌افزارهای کانتینری کاربرد دارد. از ساخت تصویر گرفته تا اشتراک‌گذاری و اجرای خودکار، این ابزار در فرایندهای DevOps و مدیریت زیرساخت‌های امروزی نقش مهمی ایفا می‌کند.

۱- استفاده در توسعه و استقرار نرم‌افزارهای کانتینری

داکر هاب به تیم‌های توسعه کمک می‌کند تا تصاویر برنامه‌های خود را به‌صورت نسخه‌بندی‌شده ذخیره کنند و در محیط‌های مختلف به‌کار بگیرند. این ایمیج می‌توانند در محیط‌های تست، تولید یا توسعه اجرا شوند. از آنجا که همه مراحل از طریق Container Registry انجام می‌شود، انتقال و استقرار ایمیج‌ها با سرعت بالا و بدون پیچیدگی صورت می‌گیرد.

۲- نقش در فرآیند CI/CD (یکپارچه‌سازی و استقرار مداوم)

در بسیاری از پروژه‌ها، داکر هاب در مرکز خطوط CI/CD قرار می‌گیرد. ابزارهای یکپارچه‌سازی مانند GitHub Actions، GitLab CI یا Jenkins تصاویر را پس از ساخت به داکر هاب Push می‌کنند. سپس در مرحله استقرار (Deployment)، سیستم‌ها از طریق docker pull آخرین نسخه را دریافت و اجرا می‌کنند. این چرخه باعث خودکارسازی کل فرآیند توسعه تا تحویل می‌شود.

۳- استفاده در پروژه‌های Kubernetes

در معماری‌های مبتنی بر Kubernetes، داکر هاب به‌عنوان منبع دریافت ایمیج نرم‌افزار استفاده می‌شود. زمانی که یک پاد (Pod) در Kubernetes اجرا می‌شود، سیستم از طریق دستور imagePull تصویر مربوطه را از داکر هاب دریافت می‌کند. استفاده از public images یا private repositories در این فرآیند امکان‌پذیر است. Kubernetes که تحت نظارت Cloud Native Computing Foundation (CNCF) توسعه می‌یابد، کاملا با داکر هاب سازگار است و بسیاری از پروژه‌ها از این ترکیب بهره می‌برند.

۴- اشتراک‌گذاری و همکاری تیمی

یکی از کاربردهای مهم داکر هاب، فراهم کردن بستری برای اشتراک‌گذاری امن تصاویر بین اعضای تیم و بخش‌های مختلف سازمان است. اعضای یک تیم می‌توانند در مخازن خصوصی با میزان کنترل دسترسی مشخص، روی یک تصویر همکاری کرده و تغییرات را مدیریت کنند.

۵- استفاده در پروژه‌های متن‌باز و توزیع عمومی

داکر هاب بستر مناسبی برای توسعه‌دهندگان اپن‌سورس فراهم کرده است. بسیاری از پروژه‌های متن‌باز شناخته‌شده، نسخه رسمی ایمیج خود را در قالب public repositories منتشر می‌کنند. این ویژگی باعث شده داکر هاب به یکی از منابع اصلی برای دریافت ابزارها، کتابخانه‌ها و سرویس‌های رایگان تبدیل شود.

داکر هاب (Docker Hub) چگونه به توسعه‌دهندگان داکر کمک می‌کند؟

داکر هاب ابزاری قدرتمند برای ساده‌سازی، تسریع و سازمان‌دهی فرایندهای توسعه نرم‌افزار است. این پلتفرم، بسیاری از مراحل پیچیده را برای توسعه‌دهندگان به فرآیندهای قابل مدیریت و اتوماتیک تبدیل می‌کند.

• با فراهم کردن فضای ذخیره‌سازی و اشتراک‌گذاری متمرکز برای تصاویر، سرعت روند کار توسعه را افزایش می‌دهد. توسعه‌دهندگان می‌توانند به‌سادگی به آخرین نسخه ایمیج‌ها دسترسی داشته باشند و در پروژه‌های مختلف از آن‌ها استفاده کنند.
• با حذف مراحل دستی در تهیه سرور، نصب وابستگی‌ها و انتقال فایل‌ها، زمان راه‌اندازی پروژه‌ها را کاهش می‌دهد. تنها با اجرای چند دستور ساده، محیط برنامه در هر جایی آماده اجرا خواهد بود.
• با یکپارچه‌سازی ساده ابزارها و ارائه مخازن عمومی یا خصوصی، فرآیند ساخت، اشتراک‌گذاری و ادغام برنامه‌ها را آسان‌تر می‌کند. تیم‌های مختلف می‌توانند به‌صورت هم‌زمان و ساخت‌یافته روی یک پروژه مشترک کار کنند.
• با پشتیبانی از سیستم‌های CI/CD، امکان خودکارسازی خطوط لوله توسعه را فراهم می‌کند. داکر هاب به‌عنوان نقطه اتصال بین مراحل build، test و deploy عمل می‌کند و در فعال‌سازی کامل فرآیندهای یکپارچه‌سازی و تحویل مستمر نقش مهمی دارد.

معایب و چالش‌های کار با داکر هاب (Docker Hub)

با وجود مزایای فراوان، داکر هاب محدودیت‌ها و چالش‌هایی نیز دارد که کاربران باید پیش از استفاده به آن‌ها توجه داشته باشند. این موارد می‌توانند بر سرعت، امنیت و تجربه کاربری تاثیر بگذارند، به‌ویژه زمانی که از نسخه رایگان یا در مقیاس سازمانی استفاده شود.

• محدودیت در نرخ دانلود (Rate Limits)

در حساب‌های رایگان، تعداد دفعات مجاز برای Pull تصاویر در یک بازه زمانی محدود است. این موضوع به‌ویژه در محیط‌های CI/CD یا برای تیم‌های بزرگ ممکن است باعث اختلال در روند توسعه و استقرار شود.

• سیاست‌های نگهداری سخت‌گیرانه

داکر هاب ممکن است ایمیج‌هایی را که برای مدت طولانی استفاده نشده‌اند، حذف کند. این سیاست می‌تواند در پروژه‌هایی که به نسخه‌های قدیمی نیاز دارند دردسرساز باشد.

• امنیت کمتر در مخازن عمومی

ایمیج موجود در مخازن عمومی همیشه از نظر امنیت بررسی‌شده نیستند. استفاده از public images بدون اعتبارسنجی می‌تواند به اجرای کدهای آلوده یا آسیب‌پذیر منجر شود.

• محدودیت در تعداد مخازن خصوصی

در نسخه رایگان داکر هاب، تنها تعداد محدودی مخزن خصوصی در دسترس است. برای استفاده از امکانات بیشتر، نیاز به خرید پلن اشتراکی وجود دارد که ممکن است برای پروژه‌های کوچک هزینه‌بر باشد.

• مشکلات دسترسی در برخی مناطق

در برخی کشورها، از جمله ایران، دسترسی مستقیم به داکر هاب ممکن است با محدودیت‌هایی همراه باشد. این موضوع کاربران را ناچار به استفاده از ابزارهای جایگزین یا راهکارهای دور زدن تحریم می‌کند.

• نبود کنترل نسخه پیشرفته

برخلاف برخی کانتینر رجیستری‌‌های پیشرفته‌تر، داکر هاب امکان مدیریت دقیق و خودکار نسخه‌ها، مانند حذف خودکار نسخه‌های منسوخ یا تنظیم قوانین پیشرفته نگهداری، را به‌صورت کامل ندارد.

امنیت در داکر هاب

امنیت یکی از مهم‌ترین موضوعات در زمان استفاده از داکر هاب است، به‌ویژه برای پروژه‌های حساس و سازمانی. برای حفظ ایمنی تصاویر کانتینری، امکانات متعددی در این پلتفرم در نظر گرفته شده است:

• کنترل دسترسی (Access Controls)

کاربران می‌توانند مشخص کنند چه افرادی اجازه مشاهده، ویرایش یا حذف ایمیج را دارند. این قابلیت برای مدیریت مخازن خصوصی و عمومی بسیار کاربردی است.

• اعتماد به محتوا (Content Trust)

داکر هاب با استفاده از امضای دیجیتال، اعتبار ایمیج را بررسی می‌کند. این کار باعث می‌شود فقط ایمیج‌هایی که توسط ناشر اصلی ساخته شده‌اند، قابل استفاده باشند.

• استفاده از ایمیج تایید شده (Verified Publisher Images)

توصیه می‌شود از ایمیج‌هایی استفاده شود که توسط توسعه‌دهندگان معتبر یا سازمان‌های رسمی منتشر شده‌اند. این تصاویر پیش از انتشار بررسی می‌شوند و خطر کمتری دارند.

• پرهیز از استفاده بدون بررسی از public images

ایمیج‌های عمومی ناشناس ممکن است آلوده به بدافزار، کد مخرب یا آسیب‌پذیری‌های امنیتی باشند. به همین دلیل، قبل از استفاده از آن‌ها، بررسی منبع و اطمینان از اعتبارشان ضروری است.

• استفاده از مخازن خصوصی برای امنیت بیشتر

در پروژه‌هایی با اطلاعات حساس، بهتر است از داکر هاب خصوصی استفاده شود تا فقط اعضای مشخص به تصاویر دسترسی داشته باشند.

• توجه به امنیت در داکر هاب عمومی

درحالی‌که مخازن عمومی به اشتراک‌گذاری سریع کمک می‌کنند، اما اگر به‌درستی مدیریت نشوند ممکن است باعث افشای ناخواسته داده‌ها شوند.

• رعایت اصول پایه امنیتی

مانند به‌روزرسانی منظم تصاویر، کنترل سطح دسترسی، بررسی منابع و استفاده از قابلیت‌های امنیتی خود داکر هاب.

آیا کاربران ایرانی می‌توانند از داکر هاب استفاده کنند؟

در کنار ملاحظات امنیتی که در بخش بلی بررسی کردیم، مسئله دسترسی به داکر هاب در برخی کشورها، از جمله ایران، یکی از دغدغه‌های رایج کاربران است. در سال‌های اخیر، دسترسی به برخی سرویس‌های بین‌المللی برای کاربران ایرانی با محدودیت‌هایی همراه بوده است. داکر هاب نیز از این قاعده مستثنا نیست. برخی کاربران در ایران ممکن است هنگام دسترسی به داکر هاب (Docker Hub) یا هنگام استفاده از دستورات docker pull و docker push با خطاهای مرتبط با محدودیت‌های منطقه‌ای یا تحریم مواجه شوند. با این حال، در بسیاری از موارد، امکان استفاده از داکر هاب از داخل ایران همچنان وجود دارد، به‌ویژه اگر از ابزارهایی برای عبور از محدودیت‌های اینترنتی استفاده شود. ولی به‌دلیل ناپایداری این دسترسی و احتمال قطع سرویس، کاربران حرفه‌ای و سازمانی ترجیح می‌دهند از جایگزین‌های داکر هاب بهره ببرند. در ادامه، چند سرویس جایگزین معتبر معرفی می‌کنیم:

• GitHub Container Registry

این سرویس به‌صورت مستقیم با GitHub یکپارچه است و کاربران می‌توانند ایمیج داکر را در کنار کد پروژه مدیریت کنند. GitHub Container Registry از احراز هویت GitHub استفاده می‌کند و مناسب برای پروژه‌های متن‌باز یا سازمانی است. برخلاف داکر هاب، این سرویس کنترل دقیق‌تری بر دسترسی‌ها و سطوح مجوزها فراهم می‌کند.

• Amazon Elastic Container Registry (Amazon ECR)

سرویسی قدرتمند در بستر AWS که امنیت بالا، ادغام با دیگر سرویس‌های آمازون و مقیاس‌پذیری خودکار را ارائه می‌دهد. Amazon ECR گزینه‌ای مناسب برای تیم‌هایی است که زیرساخت خود را روی AWS پیاده‌سازی کرده‌اند. در این سرویس امکان رمزنگاری، بررسی آسیب‌پذیری ایمیج‌ها و مدیریت دقیق IAM وجود دارد.

• Google Container Registry (GCR)

این سرویس یک Container Registry ابری از سوی Google Cloud که برای پروژه‌های مبتنی بر GCP طراحی شده است. این سرویس با ابزارهای Kubernetes و Google Cloud Build یکپارچه می‌شود و مدیریت خودکار نسخه‌ها و دسترسی‌ها را تسهیل می‌کند.

• Azure Container Registry (ACR)

یک سرویس مایکروسافتی برای مدیریت ایمیج‌های کانتینری که با Azure DevOps و سایر ابزارهای مایکروسافت هماهنگ است. Azure Container Registry امکانات امنیتی پیشرفته، نظارت بر فعالیت‌ها و سازگاری کامل با پروژه‌های دات‌نت را ارائه می‌دهد.

مقایسه با داکر هاب با سایر جایگزین‌هایش در یک نگاه

با توجه به محدودیت‌های دسترسی، کاربران ایرانی بهتر است در پروژه‌های حساس یا تجاری از گزینه‌هایی مانند GitHub Container Registry یا Azure Container Registry استفاده کنند. این سرویس‌ها پایداری بیشتری دارند و امکانات امنیتی و مدیریتی دقیق‌تری نسبت به داکر هاب ارائه می‌دهند. علاوه بر مسئله دسترسی، درک تفاوت مفهومی میان داکر هاب و داکر ریپازیتوری نیز برای استفاده صحیح از این پلتفرم ضروری است.

داکر هاب (Docker Hub) با داکر ریپازیتوری (Docker Repository) چه تفاوتی دارد؟

اصطلاح‌های «داکر هاب» و «داکر ریپازیتوری» معمولا به‌جای یکدیگر استفاده می‌شوند، اما در واقع تفاوت‌هایی میان این دو وجود دارد که درک آن‌ها برای استفاده صحیح از ابزارهای داکر ضروری است. داکر هاب یک پلتفرم آنلاین و عمومی برای ذخیره، مدیریت و اشتراک‌گذاری ایمیج داکر است. این سرویس، توسط شرکت Docker Inc ارائه شده و به‌عنوان یک Container Registry در سطح جهانی عمل می‌کند. کاربران از طریق داکر هاب می‌توانند مخازن عمومی یا خصوصی ایجاد کنند، ایمیج را آپلود و دانلود کنند و با ابزارهایی مانند CI/CD و Kubernetes یکپارچه شوند. در مقابل، داکر ریپازیتوری (Docker Repository) یک واحد مستقل درون داکر هاب یا هر Registry دیگری است که ایمیج داکر را نگهداری می‌کند. به‌عبارت دیگر، هر ریپازیتوری مجموعه‌ای از نسخه‌های مختلف یک تصویر داکر است که با تگ‌های مختلف شناسایی می‌شوند. مثلا ریپازیتوری nginx در داکر هاب شامل نسخه‌های مختلفی از این سرویس تحت تگ‌هایی مانند latest یا 1.21-alpine است.

داکر هاب با رجیستری Mirror چه ارتباطی دارد؟ 

رجیستری Mirror نسخه‌ای محلی یا کپی‌شده از یک رجیستری اصلی داکر (مثل Docker Hub) است که معمولا در داخل شبکه یا زیرساخت سازمانی قرار دارد. هدف از راه‌اندازی Mirror کاهش وابستگی به اینترنت، افزایش سرعت دسترسی به ایمیج‌ها و بهبود پایداری سیستم در شرایطی است که اتصال به رجیستری اصلی دچار مشکل شود. به‌جای اینکه هر بار ایمیج‌ها به‌صورت مستقیم از Docker Hub دریافت شوند، کاربران می‌توانند آن‌ها را از Mirror داخلی دریافت کنند.

اگر ایمیجی قبلا در Mirror کش شده باشد، سریع‌تر و بدون نیاز به اتصال خارجی بارگیری می‌شود. در غیر این‌صورت، Mirror آن را از رجیستری اصلی گرفته، ذخیره کرده و در اختیار کاربر قرار می‌دهد. این قابلیت به‌ویژه در محیط‌های سازمانی یا شبکه‌هایی با محدودیت اینترنت، کاربرد زیادی دارد. همچنین باعث کاهش مصرف پهنای باند خارجی و بهبود امنیت می‌شود، چون می‌توان Mirror را به‌گونه‌ای پیکربندی کرد که فقط ایمیج‌های مورد تایید در آن ذخیره شوند.

نتیجه‌گیری

داکر هاب (Docker Hub) یکی از ابزارهای اصلی در فضای توسعه نرم‌افزارهای کانتینری است. این پلتفرم، با فراهم کردن یک مخزن مرکزی برای مدیریت، ذخیره و اشتراک‌گذاری ایمیج داکر، فرایند توسعه و استقرار را ساده‌تر و سریع‌تر می‌کند. با استفاده از مخازن عمومی و خصوصی، توسعه‌دهندگان می‌توانند تصاویر خود را در محیطی امن نگهداری و در پروژه‌های مختلف مورد استفاده قرار دهند. همچنین ویژگی‌هایی مانند کنترل‌های دسترسی، تریگرهای ساخت، وب‌هوک‌ها، ساخت خودکار و پشتیبانی از CI/CD باعث شده داکر هاب به ابزاری قابل اتکا در فرایندهای DevOps تبدیل شود. در کنار مزایا، چالش‌هایی مثل محدودیت در نرخ دانلود، نیاز به پلن اشتراکی برای استفاده حرفه‌ای و گاهی دشواری دسترسی از ایران وجود دارد که باید در تصمیم‌گیری‌ها مورد توجه قرار گیرد.

سوالات متداول

۱. آیا می‌توان چند نفر را به یک مخزن خصوصی در داکر هاب اضافه کرد؟

بله، در داکر هاب می‌توان با استفاده از حساب‌های سازمانی (Organization Accounts) و تعریف سطح دسترسی برای اعضا، چند نفر را به مخازن خصوصی اضافه کرد.

۲. تفاوت بین public image و verified publisher image چیست؟

public image تصویری است که برای عموم قابل دسترسی است و ممکن است توسط هر کاربری منتشر شده باشد. اما verified publisher image توسط ناشران رسمی و تایید شده منتشر می‌شود و امنیت و اعتبار بالاتری دارد.

۳. آیا می‌توان از داکر هاب برای نگهداری تصاویر غیر داکر (مثلا OCI-compliant images) استفاده کرد؟

داکر هاب به‌صورت پیش‌فرض برای Docker Images طراحی شده، اما از فرمت‌های OCI-compliant نیز پشتیبانی می‌کند؛ البته امکانات خاصی برای مدیریت آن‌ها مانند برخی رجیستری‌های تخصصی ندارد.