داکر به‌عنوان یکی از پرکاربردترین فناوری‌های محاسبات ابری و کانتینری، نقش بسزایی در تسهیل انتقال، مدیریت و توزیع برنامه‌ها در محیط‌های ابری دارد. در واقع داکر با ایجاد محیط‌های مجازی برای اجرای برنامه‌ها، انعطاف‌پذیری و کارایی بالایی را برای توسعه‌دهندگان و مدیران سیستم فراهم می‌کند.
یکی از مفاهیم کلیدی در داکر، تصاویر داکر است که به‌عنوان الگویی برای ایجاد کانتینرهای داکر عمل می‌کنند. مدیریت صحیح تصاویر داکر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به‌طوریکه با گذشت زمان و افزایش تعداد تصاویر، ضروری است که تصاویر غیرضروری و قدیمی به‌منظور بهبود مدیریت و صرفه‌جویی در منابع، حذف شوند.
در این مقاله به بررسی راهکارها و بهترین روش‌های حذف تصاویر داکر خواهیم پرداخت. همچنین به مزایای حذف تصاویر داکر و نکات ایمنی مهمی که در حذف تصاویر باید مدنظر قرار گیرند، اشاره خواهیم کرد.
معرفی و تعریف داکر
اگرچه معرفی کاملی از داکر و عملکرد داکر را در مقاله با این لینک نوشته‌ایم، در این قسمت هم مروری بر معرفی داکر داشته باشیم. داکر یک پلتفرم محاسبات مبتنی بر کانتینر است که برای packaging، توزیع و اجرای برنامه‌ها در محیط‌های مجازی ایزوله‌شده به‌کار می‌رود. داکر با ارائه یک Layer اضافه بر روی سیستم عامل، به طراحان و توسعه‌دهندگان امکان می‌دهد تا برنامه‌های کاربردی خود را به‌صورت مستقل و جدا از یکدیگر در کانتینرهای مجزا اجرا کنند.
مطالب بیشتر: دستورات پایه داکر
تصاویر داکر فایل‌هایی Read-only هستند که محتوای یک کانتینر داکر را تشکیل می‌دهند. این تصاویر داکر حاوی تمام فایل‌های مورد نیاز برای اجرای یک برنامه از جمله کد برنامه، کتابخانه‌ها، متغیرهای محیطی و غیره هستند. تصاویر داکر نقش مهمی در مدیریت و انتقال برنامه‌ها دارند.
دستورات پایه‌ای برای مدیریت تصاویر
یکی از اولین دستورات پرکاربرد داکر که باید با آن آشنا شوید، «docker images» است. با اجرای این دستور در ترمینال، لیست کاملی از تصاویر موجود در سیستم شما را مشاهده می‌کنید. این لیست شامل جزئیاتی مانند ID تصویر، نام، تگ و اندازه است.
REPOSITORY TAG IMAGE ID CREATED SIZE
ubuntu latest abc123 2 weeks ago 64.2MB
حال فرض کنید می‌خواهید یک تصویر خاص را حذف کنید. در این صورت، دستور «docker rmi» به کمک شما می‌آید. برای حذف یک تصویر، کافی است ID یا نام تصویر را پس از docker rmi قرار دهید. اگر عملیات موفق باشد، ID تصویر حذف شده را در خروجی مشاهده می‌کنید.
مثال:
docker rmi abc123
Deleted: abc123
در نهایت، دستور «docker image ls» نیز می‌تواند به شما کمک کند. این دستور همانند «docker images» عمل می‌کند و لیست تصاویر را نشان می‌دهد. پس از اجرای این دستور، لیستی شامل جزئیات تصاویر موجود در سیستم شما را خواهید دید.
REPOSITORY TAG IMAGE ID CREATED SIZE
ubuntu latest abc123 2 weeks ago 64.2MB
چرا باید تصاویر داکر را حذف کرد؟
یکی از مهم‌ترین دلایل حذف تصاویر داکر، آزادسازی فضای دیسک و مدیریت بهینه منابع سیستم است. هر تصویر داکر می‌تواند حجم قابل توجهی داشته باشد و با گذشت زمان و اضافه شدن تصاویر جدید، فضای دیسک پر می‌شود. حذف تصاویر غیرضروری و قدیمی کمک می‌کند تا فضای بیشتری در دسترس باشد.
دلیل دیگر حذف تصاویر، ساده‌سازی مدیریت تصاویر داکر است. نگهداری تمام تصاویر قدیمی و غیرقابل استفاده موجب پیچیدگی بیشتر در مدیریت و یافتن تصاویر مناسب می‌شود. حذف دوره‌ای تصاویر غیرضروری باعث سادگی بیشتر خواهد شد.
روش‌های حذف تصاویر داکر
یکی از مسائلی که ممکن است با آن در کار با داکر مواجه شوید، تجمع تصاویر است. برای حذف یک تصویر خاص، دستور «docker rmi» یک گزینه عالی است. فرض کنید تصویری با ID abc123 دارید که می‌خواهید حذف کنید. کافی است دستور زیر را اجرا کنید:
docker rmi abc123
این دستور تصویر مورد نظر را حذف می‌کند، به شرطی که هیچ کانتینری از آن استفاده نکند.
گاهی اوقات ممکن است تصاویری داشته باشید که در حال حاضر استفاده نمی‌شوند. در این صورت، دستور «docker image prune» می‌تواند بسیار مفید باشد. با اجرای این دستور، تمام تصاویری که در حال حاضر استفاده نمی‌شوند، حذف می‌شوند:
docker image prune -a
اگر نیاز به حذف کلیه تصاویر دارید، یک دستور جامع وجود دارد که این کار را برای شما انجام می‌دهد. با استفاده از دستور زیر، تمام تصاویر موجود در سیستم شما حذف خواهند شد:
docker rmi $(docker images -q)
در نهایت از طریق داشبورد داکر می‌توان UI به‌صورت دستی تصاویر را حذف نمود.
لطفا توجه داشته باشید که این دستور باید بادقت استفاده شود، زیرا تمام تصاویر را حذف می‌کند و ممکن است باعث از دست رفتن اطلاعات مهم شود.
چه زمانی باید تصاویر را حذف کنیم؟
زمانی که فضای دیسک سرور محدود شده و نیاز به آزادسازی فضا برای ذخیره تصاویر و داده‌های جدید وجود دارد، حذف تصاویر داکر غیرضروری و قدیمی می‌تواند کمک‌کننده باشد. همچنین وقتی که نسخه‌های جدیدتری از تصاویر موجود است و نیازی به نگهداری نسخه‌های قدیمی‌تر وجود ندارد، می‌توان آنها را حذف کرد.
مطالب بیشتر: فیلتر کردن تصاویر داکر
در کل، هرگاه به تصاویر خاصی نیاز نباشد و صرفا فضای دیسک را اشغال کنند، زمان مناسبی برای حذف آن تصاویر است. البته همیشه پیش از حذف باید مطمئن شد که حذف تصویر مشکلی برای سرویس‌های در حال اجرا ایجاد نمی‌کند.
نکات مهم در حذف تصاویر
سعی کنید تصاویری را که در حال استفاده و اجرا هستند حذف نکنید، زیرا باعث مشکل در اجرای کانتینرهای مبتنی بر آن تصویر خواهد شد. همچنین حذف تصاویر مهم و پایه می‌تواند منجر به مشکلات زیادی شود.
پس از حذف یک تصویر، دیگر امکان بازیابی آن وجود ندارد. بنابراین پیش از حذف تصاویر مهم، حتما از آنها یک نسخه پشتیبانی (Backup) تهیه کنید. همچنین توصیه می‌شود قبل از حذف هر تصویر، وابستگی سایر سرویس‌ها و کانتینرها به آن تصویر را بررسی کنید.
پیام‌های خطا رایج و چگونگی رفع آنها
وقتی با داکر کار می‌کنید، ممکن است با انواع مختلفی از پیام‌های خطا مواجه شوید. یکی از پیام‌های خطای رایج، «Error: image is being used by a container» است. این پیام معمولا زمانی ظاهر می‌شود که شما سعی می‌کنید یک تصویر را حذف کنید که هنوز توسط یک یا چند کانتینر در حال استفاده است. در این موارد، راه‌حل ساده‌ای وجود دارد: ابتدا کانتینرهای مرتبط را متوقف کنید.
برای این کار، دستور زیر را می‌توانید استفاده کنید:
docker stop [CONTAINER_ID]
پس از متوقف کردن کانتینر، می‌توانید دوباره تلاش کنید تا تصویر را حذف کنید.
مشکلات فضای دیسک
یک مشکل دیگر که ممکن است با آن مواجه شوید، «کمبود فضای دیسک» است. تصاویر داکر می‌توانند فضای زیادی را اشغال کنند و اگر نظارتی روی آنها نباشد، ممکن است به مشکلات فضای دیسک برخورد کنید. در این موارد، دستور «docker system df» می‌تواند به شما نمایش دهد که چه مقدار فضا توسط تصاویر، کانتینرها و ولوم‌ها اشغال شده است:
docker system df
اگر می‌خواهید فضای بیشتری را آزاد کنید، می‌توانید از دستور «docker system prune» استفاده کنید:
docker system prune -a
لطفا توجه داشته باشید که این دستور تمام تصاویر، کانتینرها، و ولوم‌های بلااستفاده را حذف می‌کند و باید با دقت استفاده شود.
جمع‌بندی
در مجموع می‌توان گفت مدیریت و حذف صحیح تصاویر داکر نقش مهمی در بهبود کارایی و مصرف بهینه منابع در محیط داکر دارد. تصاویر داکر حاوی اطلاعات و داده‌های مهمی هستند که برای ایجاد و اجرای کانتینرها به کار می‌روند. بنابراین حذف آنها باید با دقت و بر اساس نیاز صورت پذیرد.
با گذشت زمان و افزایش تعداد تصاویر، مدیریت و نگهداری آنها دشوار می‌شود. همچنین اشغال فضای زیاد دیسک از دیگر دلایلی است که ضرورت حذف تصاویر را ایجاد می‌کند. البته پیش از حذف هر تصویری باید اطمینان حاصل کرد که سرویس‌های در حال اجرا وابستگی به آن تصویر ندارند.
بهتر است تصاویری که دیگر مورد استفاده قرار نمی‌گیرند و نسخه‌های جدیدتری از آنها وجود دارد، حذف شوند. همچنین به‌صورت دوره‌ای تصاویر قدیمی و غیرضروری را حذف کرد تا فضای لازم برای تصاویر و داده‌های جدید فراهم شود. به‌طور کلی، با برنامه‌ریزی مناسب می‌توان تصاویر غیر مورد نیاز را شناسایی و حذف کرد تا محیط داکر بهینه‌تر و مدیریت‌پذیرتر شود.
بدون دیدگاه